Kezdőlap

Simonchich Incze,

kegyestanítórendi áldozópap és igazgató-tanár, S. György fia (az ex jezsuita Kollár Ádámnak, kivel levelezésben is állott, iskolatársa), szül. 1750. decz. 6. Rovnán (Trencsénmegye); 1766. okt. 14. lépett a rendbe Privigyén. 1768-70. Nyitrán a grammatikai osztályokban, Váczon a rhetorikaiban tanított; itt áldozópappá szentelték. 1778-1781. Máramaros-Szigeten, 1781-1784 Nagy-Károlyban; majd Selmeczen, 1785-1789. ismét Máramaros-Szigeten, 1789-1790. Temesvárt volt tanár. Megfordult Tatában, újra Váczon, hol a nemzeti convictusban az «ars declineandi»-t és a kaligraphiát adta elő. 1796-tól állandóan Máramaros-Szigeten működött, előbb tanár volt három évig és a magyar irodalmat tanította; 1801-től pedig az intézet igazgatója volt 1807. ápr. 10. történt haláláig.

Különösen Máramaros-Szigeten fejtette ki tudományos működését. 1784-ben Nagy-Károlyban emlékéremmel tüntette ki Haller József gróf a nagyváradi kerület főigazgatója; 1788-ban a helytartótanács fejezte ki elismerését tanári érdemeiért. Máramaros megye történeti és topographiai viszonyait ő vette először tudományos vizsgálat alá. Természetrajzi, földrajzi és numismatikai munkásságáért a jenai ásvány- és természetvizsgáló társaság magyar oklevéllel az országból őt vette fel először tagjai közé.

Munkái:

Dissertatio de ortu, et progressu litterarum in Hungaria, quam illustr. comiti Josepho Károlyi... obtulit. Magnó-Varadini, 1784.

Elegia ad Dnum Georg. Tokody dum per district. M.-Varadiens. reg. scholarum sub directoris vices gerens renuntiaretur. Missa ex Marmatia. U. ott, 1786.

Belgrado a Laudone suis reddito die 8. Oct. 1789. lusus poeticus plaudente gymnasio regio Temesiensi piar. Hely és év n.

Dissertatio de numismatica Hungariae, diplomaticae accommodata. Viennae, 1794. (Kajoni F. János szerzetesnek a hún-magyar betűkre vonatkozó 1623-ban írt jegyzeteit, annak hátrahagyott kézirataiból ismerteti a 112-115. lapokon.)

Sermo ad candidatos Marianos in gymnasio Vaciensi scholarum piarum dictus VI. idus Decembr. 1795. Vacii.

Alexandri Leopoldi Palatini regni Hungariae casus Hungarae juventuti luctuosis, in gymnasio piarum scholarum Vaciensi. U. ott, 1795.

Oratio de relatione in sanctorum numerum solenni, dum V. servi Dei Bernardi ab Offida capuc. beatorum albo adscripto testa memoria recolerentur. U. ott, 1796.

Oratio cum solennes exequiae ... dni Francisci Xaverii e 1. baronibus Splény de Miháldi episcopi Vaciensis ... anno 1795. XI. kal. januarii exstincti VII. kal. februarii 1796. in cathedrali ecclesia Vaciensi celebrentur. U. ott.

Oratio de reliquiis sanctorum die festo divi Stephani regis Hungariae in memoria sacrae illius dexterae. Dicta Vacii in gymnasio scholarum piarum ab exhortatore. I. S. 1796. U. ott.

Oratio de canonisatione sanctorum, occasione beatificationis servi Dei Bernardi ab Offida capucini, quam I. S. qui cum in patronum clegit dixit 1796. U. ott.

Oratio ad insurgentes nobiles super super eo: Hungariae nobilitatis privilegia, sunt patriae tuendae officia. Dicta 1797. in terra Maramaros-Szigethi apud scholas pias. U. ott.

Sermo occasione instaurationis studiorum, in gymnasio r. maj. schol. piar. dictus ab I. S. prof. rh. et exhort. 6. novemb. 1796-97. Szigethi in Marmaros. U. ott.

Oratio de officii studioso litterarum extra scholam positi dixit ... ad finem anni scholatici Szigethi 1797. 7. Sept. U. ott.

Oratio de rebus, ad incrementum humaniorum morum, et studiorum in regio scholarum piarum gymnasio Szigethiensi per decursem anni scholastici 1804. praeclare, et utiliter gestis; quam ad universam nominati gymnasii juventutem studiosam in nobilissima maramatarum frequentia cum exitu anni scholastici VII. Septbr. publice dixit. Szigethi in Hung. Marmatia, 1805.

Memoria familiae Calasanctianae in Marmatia adnotata. Magnó-Varadini, 1805.

Dissertatio diplomatico numismatica de florenis, et denariis Corvinianis 1478. U. ott, 1806.

Említendők még: Panegyris ... 1778-ból. (Beszéde Mária Terézia és II. Jószefről, az új tanítási rendszer behozatala alkalmából); ugyanerre vonatkozik: De praestantia systematis ... cz.; Concordia scholastica litterarum amica ... is; Marmatia a Daphnide per Meliboeum memoriam beneficii observante ... 1787. (idyll); egyházi beszédei; De fortitudine verbi Divini... 1803. és De cultu Mariae et sanctorum ... 1803. Ezek könyvészeti leírását nem ismerem.

Kézirati munkái 12 ívrét kötetben a máramaros-szigeti kegyesrendi ház könyvtárában; ezek közül felemlíthetők: Noctium Marmaticarum vigiliae; Dimidius Falco olim tributum hospitum terrae Marmaros: ex Commercio litterario, dissertatione Diplomatico-Numismatica illustratus in gratiam quinque oppidorum Coronae; Lexikon Heraldico-Sphragistico-Numismaticum Diplomatiae Hungariae adcommodatum.

Horányi, Scriptores Scholarum Piarum II. 673-677. l.

M. Kurir 1805. II. 750. l.

Századunk 1842. 22. sz.

Tanodai Lapok 1857. II. 1-13. sz.

Toldy Ferencz, Magyar nemzeti költészet története 303. l. (Kajoni énekes könyve.)

Figyelő X. 294., 379., 380., 387. l.

Petrik Bibliogr.

Popini A., A máramaros-szigeti kegyesrendi gymnasium vázlatos története. (Értesítő 1894. 10-17., 20-21. lap.)

Liber Suffrag. Rulla. (Kézirat) és Németh Károly piarista tanár szives közlése.